​Τα κόκαλα των ελλήνων τα ιερά

– Το μουσείο Βάσα (σουηδικά: Vasamuseet‎) είναι πλοίο του 17ου αιώνα το οποίο έχει μετατραπεί σε ναυτικό μουσείο στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Το πλοίο είναι μοναδικό που διατηρείται μέχρι αυτή τη στιγμή και η ιστορία του ξεκινά τον 17ο αιώνα. Το 95% των αρχικών τμημάτων του διατηρείται μέχρι και σήμερα και είναι στολισμένο με εκατοντάδες σκαλιστά γλυπτά, καθιστώντας το πλοίο Βάσα ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του κόσμου.

Στις 10 Αυγούστου 1628 ένα μεγάλο πολεμικό πλοίο ξεκίνησε από το λιμάνι της Στοκχόλμης. Ήταν ολοκαίνουριο και είχε πάρει το όνομα Vasa από το οικόσημο της κυβερνούσας δυναστείας Vasa. Για την επισφράγιση της επίσημης και λαμπερής εκδήλωσης καθέλκυσης του πλοίου, εκτοξεύτηκαν πυροβολισμοί από τα πλευρά του πλοίου ως πολεμικός χαιρετισμός.

Καθώς το μεγάλο πλοίο προχωρούσε αργά προς την είσοδο του λιμανιού, σηκώθηκε δυνατός άνεμος. Το Bάσα πήρε κλίση, ωστόσο ορθώθηκε και ξαναβρήκε την πορεία του. Μία δεύτερη ριπή ανέμου όμως ανέτρεψε το πλοίο προς τη μία του πλευρά. Το νερό εισχώρησε από τα ανοικτά πυροβολεία. Το Bάσα βυθίστηκε, παίρνοντας μαζί του τουλάχιστον 30 ή ίσως και 50 ζωές ανθρώπων από τα 150 μέλη του πληρώματος.

Έπρεπε να περάσουν 333 χρόνια για να μπορέσει το πλοίο να ξαναδεί τον ουρανό της Στοκχόλμης. Μετά από αρκετά χρόνια προετοιμασίας, το Βάσα βγήκε από το βυθό της θάλασσας στις 24 Απριλίου του 1961 [εικόνα 1]. Τώρα αποστολή όλων ήταν η συντήρησή του. 

Μετά την ανακάλυψη του ναυαγίου, βρέθηκαν 17 ανθρώπινοι σκελετοί. Εικάζεται ότι ανήκουν σε μέλη του πληρώματος αλλά και σε επισκέπτες του πλοίου, οι οποίοι πνίγηκαν σε απόσταση μόλις 100 μέτρων από τον νησί Γιούργκορντεν, που βρίσκεται στο κέντρο της Στοκχόλμης. Οι σκελετοί από τους άτυχους ναυτικούς που χάθηκαν εγκλωβισμένοι στο ναυάγιο εκτίθενται σε ειδικές προθήκες [εικόνα 2], ενώ  παρουσιάζονται και τα πρόσωπα τους τα οποία  έχουν αναπαρασταθεί από ανθρωπολόγους [εικόνα 3]. Για κάθε συγκεκριμένο κομμάτι που εκτίθεται υπάρχει γραπτή πληροφόρηση, το να πάρεις φωτογραφίες επιτρέπεται ενώ υπάρχει δυνατότητα για ομαδική ξενάγηση. 

Το πλοίο αυτό βρίσκεται στο ειδικό μουσείο που φτιάχτηκε στη Στοκχόλμη. Το μουσείο αυτό δέχεται τους περισσότερους επισκέπτες από οποιοδήποτε άλλο μουσείο σε ολόκληρη τη Σκανδιναβία.

– Το προσωπείο του Αγαμέμνονα [εικόνα 4] είναι ένα εύρημα της ανασκαφής των Μυκηνών το 1876 από τον Ερρίκο Σλήμαν. Το εύρημα είναι ένα χρυσό νεκρικό προσωπείο και βρέθηκε πάνω στο πρόσωπο ενός σώματος που βρίσκονταν ενταφιασμένο στον ταφικό θάλαμο Ε’ του ταφικού περιβόλου Α’ των Μυκηνών. Ο Σλήμαν πίστευε ότι ανακάλυψε τον σωρό του θρυλικού αρχαίου βασιλιά Αγαμέμνονα, από όπου το εύρημα πήρε την ονομασία του. 

Τα στοιχεία από τις σημειώσεις του Σλήμαν, καθώς και από την έκδοση του Υπουργείου Πολιτισμού “Τροία – Μυκήνες – Τίρυνς Ορχομενός” του 1990 όπου υπάρχει και η φωτογραφία από την ελαιογραφία της μούμιας αυτό δείχνουν [εικόνα 5] . 

O ίδιος ο Σλήμαν αφηγείται το περιστατικό ανεύρεσης του νεκρού: «Το στρογγυλό πρόσωπο με όλη του την σάρκα είχε διατηρηθεί θαυμάσια κάτω από την βαριά χρυσή προσωπίδα. Δεν υπήρχε ούτε ίχνος από τα μαλλιά, αλλά τα δύο μάτια διακρίνονταν τέλεια, όπως και το στόμα, το οποίο λόγω του τεραστίου βάρους που είχε δεχθεί, ήταν διάπλατα ανοιχτό, αποκαλύπτοντας 32 όμορφα δόντια. Όλοι οι γιατροί που ήλθαν να δουν τον νεκρό συμπέραναν από τα δόντια ότι ο άνδρας αυτός πρέπει να είχε πεθάνει στην νεαρή ηλικία των 35 ετών. Η μύτη είχε τελείως εξαφανισθεί». Με σχόλιο του αργότερα σε ανακοίνωσή του στον ελληνικό τύπο δηλώνει: «… ο νεκρός ανταποκρίνεται πλήρως στην εικόνα που εδώ και πολύ καιρό είχε πλάσει η φαντασία μου για τον πανίσχυρο Αγαμέμνονα». 

Σημειωτέων ότι η αυθεντικότητα του ημερολογίου του Σλήμαν δεν αμφισβητείται. Ωστόσο αμφισβητήθηκε έντονα η ύπαρξη της ελαιογραφίας. Την αυθεντικότητα πάντως της ελαιογραφίας φαίνεται να στηρίζει η αρχαιολόγος με ειδίκευση στην προϊστορική αρχαιολογία Λένα Παπάζογλου – Μανιαδάκη [L. Papazoglou-Manioudaki, A. Nafplioti, J.H. Musgrave, A.J.N.W. Prag, Mycenae Revisited: The human remains from Grave Circle A at Mycenae. Part 3. Behind the masks: A study of the bones of Shaft Graves I-V, BSA 105 (2010), 157-224]. 

Εξάλλου, σύμφωνα με αναφορές που  παραπέμπουν στον καθηγητή του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων στο τμήμα της Ιστορίας και Αρχαιολογίας Ανδρέα Βλαχόπουλο, το έτος 1997 ανοίχτηκε η θήκη στην οποία  φυλάσσονταν η σορός του  μυκηναίου νεκρού, για να μελετηθούν τα λείψανα (αυτό που αμφισβητείται δεν είναι η σορός αλλά η το μουμιοποιημένο πτώμα).  Σύμφωνα με τις σχετικές αναφορές η σορός εξετάστηκε από ειδικούς, οστεολόγους και άλλους, ενώ χρησιμοποιήθηκε και η ανάλυση της ισοτοπικής αναλογίας του στροντίου (87Sr/86Sr). Σύγχρονες αρχαιολογικές μελέτες απέδειξαν ότι το προσωπείο ανάγεται το 1550-1500 π.Χ., περίοδος κατά τρεις αιώνες περίπου προγενέστερη από την εποχή που ο Αγαμέμνονας υποτίθεται ότι έζησε. Το όνομα του προσωπείου παρά την ανακάλυψη παρέμεινε. Σήμερα το προσωπείο εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

Ωστόσο, ακόμη και αν ο επιφανής ένοικος του τάφου δεν είναι ο Αγαμέμνων, ποτέ οι έλληνες δεν είδαμε τη σορό του μυκηναίου νεκρού, στο πρόσωπο του οποίου ανακαλύφθηκε το αριστούργημα της «Μάσκας του Αγαμέμνονα».

– Προσεγγίζοντας τη Χαιρώνεια από το δρόμο της Λιβαδειάς το πρώτο πράγμα που αντικρίζει ο επισκέπτης είναι ένα μαρμάρινο βάθρο με ένα τεράστιο λέοντα που κοιτάζει προς το δρόμο, σα να τον καλωσορίζει, περιτριγυρισμένος από κυπαρίσσια. Η έκφραση του λέοντα είναι σοβαρή, σχεδόν θλιμμένη [εικόνα 6]. 

Αρκετοί στο παρελθόν ερμήνευσαν την έκφραση αυτή σαν ένδειξη της θλίψης για τον αποδεκατισμό από τον βασιλιά των Μακεδόνων Φίλιππο τον Β’,  της επίλεκτης στρατιωτικής μονάδας των Θηβαίων, του Ιερού Λόχου.

Ο Ιερός Λόχος των Θηβών ήταν μια από τις κορυφαίες πολεμικές μονάδες που έδρασαν στην Αρχαία Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 379 π.Χ. από τον Γοργίδα και τον απάρτιζαν 150 ζευγάρια εραστών Θηβαίων οπλιτών αν και πιθανολογείται πως υπήρχε και σε παλαιότερη εποχή. Στη συνέχεια αναδιοργανώθηκε και απέκτησε μέγιστη φήμη υπό τον Πελοπίδα. Καταστράφηκε ολοκληρωτικά στη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.). 

Κατά τον Πλούταρχο, «ἔνιοι δέ φασιν ἐξ ἐραστῶν καὶ ἐρωμένων γενέσθαι τὸ σύστημα τοῦτο». Αυτό που οδήγησε στη δημιουργία αυτού του στρατιωτικού σώματος είναι, όπως σχολιάζει ο Πλούταρχος, το ότι μια μονάδα που βασίζεται στην αγάπη και τη φιλία του ερωμένου και του εραστή, κάνει πιο δύσκολο σε κάποιον να την εγκαταλείψει κατά τη διάρκεια της μάχης.

Ο Λέων στήθηκε λίγο μετά τη Μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. για να σημαδέψει τον ομαδικό τάφο στον οποίο τάφηκαν κατά την παράδοση οι νεκροί ιερολοχίτες, όταν ο Φίλιππος επέτρεψε την ταφή των νεκρών στους Θηβαίους. Οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα αποκάλυψαν πράγματι τους σκελετούς 254 ανδρών μαζί με τμήματα οπλισμού. Από αυτούς, δύο είχαν αποτεφρωθεί και οι υπόλοιποι απλά ενταφιαστεί. [Krentz, Peter. Συμβολή στο The Cambridge History of Greek and Roman Warfare – Volume I: Greece, the Hellenistic World and the Rise of Rome (ed. P. Sabin, H. Van Vees, M. Witby), Cambridge University Press, 2007, σ.175. ISBN 978-0-521-78273-9].

Που βρίσκονται τα κόκαλα των 254  Ιερολοχιτών σήμερα? Γιατί οι έλληνες δεν μπορούμε να δούμε τα οστά των ένδοξων   προγόνων μας? Γιατί οι σκελετοί  των 254 ηρωικά πεσόντων Ιερολοχιτών δεν εκτίθενται  μαζί με τον οπλισμό τους?

– Η κωμόπολη της Βεργίνας στην οποία  πιστεύεται ότι βρίσκεται στη θέση των αρχαίων Αιγών, πρωτεύουσας της αρχαίας Μακεδονίας, έγινε παγκοσμίως γνωστή το 1977, όταν η Πανεπιστημιακή Ανασκαφή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, υπό τον καθηγητή αρχαιολογίας Μανόλη Ανδρόνικο και τους συνεργάτες του, ανακάλυψε τους τόπους ταφής των Μακεδόνων βασιλέων και ανάμεσα στους άλλους τάφους και ένα ταφικό μνημείο που, σύμφωνα με την επιχειρηματολογία του Ανδρόνικου, ήταν του βασιλιά Φιλίππου Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου [εικόνα 7]. 

Η ανακάλυψη αυτών των ευρημάτων θεωρείται από πολλούς ότι πιστοποίησε και τη θέση της αρχαίας πόλης των Αιγών, της πρώτης πρωτεύουσας του μακεδονικού βασιλείου. 

Ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος πείστηκε από τον καθηγητή του Κ. Ρωμαίο ότι ένας λοφίσκος, που ανήκε στους τύμβους του νεκροταφείου της αρχαίας πόλης και λεγόταν «η Μεγάλη Τούμπα», έκρυβε σημαντικούς τάφους. Το 1977 ο Ανδρόνικος ξεκίνησε μια ανασκαφή έξι εβδομάδων στην Τούμπα αυτή και ανακάλυψε τέσσερα θαμμένα ταφικά κτίσματα, τα δύο από τα οποία ήταν ασύλητα από τυμβωρύχους. Ο Ανδρόνικος, ενθαρρυμένος και από τη θεωρία του N. Hammond, υποστήριξε ότι αυτοί οι ταφικοί θάλαμοι ήταν τόποι ταφής Μακεδόνων Βασιλέων, συμπεριλαμβανομένου του τάφου του Φιλίππου Β΄ -πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου- και μίας από τις γυναίκες του, πιθανώς της Μήδας, πριγκίπισσας από τη Θράκη, καθώς και του τάφου του έφηβου γιου τού Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης, Αλεξάνδρου Δ΄ της Μακεδονίας. Η άποψη αυτή προκάλεσε παγκόσμιο ενθουσιασμό. 

Το 2010, επιστημονική μελέτη των οστών που βρέθηκαν στον τάφο απορρίπτει την περίπτωση να πρόκειται για τον Φίλιππο Γ΄ τον Αρριδαίο και υποστηρίζει βάσιμα ότι τα ευρήματα είναι συμβατά μόνο με τον Φίλιππο τον Β΄ [Musgrave J, Prag A. J. N. W., Neave R., Lane Fox R., White H. (2010) The Occupants of Tomb II at Vergina. Why Arrhidaios and Eurydice must be excluded, Int J Med Sci 2010; 7:s1–s15].

Σε επίρρωση των παραπάνω έρχεται η επιστημονική ανακοίνωση της τέως διευθύντριας της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα, καθηγήτριας αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Χρυσούλας Παλιαδέλη με θέμα “Σκελετικό υλικό από τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας – Ερμηνευτικές προσεγγίσεις στα ανθρωπολογικά δεδομένα”, στην οποία αναφέρεται ότι μετά από επανεξέταση από τον ιππίατρο Θ. Αντίκα του σκελετικού υλικού από τον τάφο ΙΙ με τη συνδρομή ιατρικών και φυσικοχημικών εξετάσεων και με βάση σειρά επιστημονικών και ιστορικών  δεδομένων τεκμαίρεται ότι «Ο βασιλικός τάφος της Βεργίνας ανήκει στον βασιλιά Φίλιππο τον Β΄» [27ο αρχαιολογικό   συνέδριο  στη Θεσσαλονίκη τον Μάρτιο του 2014: «Ο βασιλικός τάφος της Βεργίνας ανήκει στον βασιλιά Φίλιππο» , Εφημ. Αγγελιοφόρος ηλεκτρονική έκδοση 13-3-2014].

Που βρίσκονται τα κόκαλα του ένδοξου Μακεδόνα Βασιλιά σήμερα? Γιατί οι έλληνες δεν μπορούμε να δούμε τα οστά του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου? Γιατί οι έλληνες δεν μπορούν να ακουμπήσουν τη σορό του βασιλιά που γέννησε τον Μεγαλύτερο Έλληνα όλων των εποχών, τον Αλέξανδρο τον Μέγα, που στην Αίγυπτο λατρεύτηκε ως θεός? 

– Στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» έφτασε το απόγευμα της Κυριακής 11/05/2015 το ιερό λείψανο της Αγίας Βαρβάρας. Η Ελλάδα υποδέχτηκε το ιερό λείψανο με τιμές αρχηγού κράτους, υπό τους ήχους της μπάντας της φιλαρμονικής του Στρατού και του Ναυτικού. Στη συνέχεια, τα ιερά λείψανα τοποθετήθηκαν σε κιλλίβαντα και συνοδευόμενα από αυτοκινητοπομπή έφτασαν με λιτανευτική πομπή στον ιερό ναό της Αγίας Βαρβάρας που τα υποδέχθηκε ο Αρχιεπίσκοπος. Στον ιερό ναό Αγίας Βαρβάρας επικράτησε «λαοθάλασσα», καθώς χιλιάδες πιστοί συρρέαν μέσα σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης, για να προσκυνήσουν το ιερό σκήνωμα, που  παρέμεινε εντός του ναού για δύο εβδομάδες.

Σε ιερό προσκύνημα τέθηκαν επίσης οι λαστιχένιες παντόφλες του γέροντα Παΐσιου [εικόνα 8], που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Πρόκειται για ένα ζευγάρι λαστιχένιες καλοκαιρινές ανδρικές παντόφλες, οι οποίες τοποθετήθηκαν μέσα σε μια ξύλινη θήκη. Στο πάνω μέρος του ξύλινου κουτιού τοποθετήθηκε μια εικόνα του γέροντα Παϊσίου, ο οποίος αγιοποιήθηκε με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου.(Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 27/03/2015)

«Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη, των ελλήνων τα ιερά», λέει ο εθνικός μας ύμνος. Τα ιερά κόκαλα των ελλήνων  η Ελλάς ατίμασε. Η Ελλάδα ατίμασε τους ένδοξους νεκρούς της • τους Μεγάλους Έλληνες που έδωσαν τα Φώτα του Ελληνικού Πολιτισμού  στα πέρατα της Οικουμένης. Αλλά η Νέμεση, η αρχαία ελληνική θεότητα, η  προσωποποίηση της δίκαιης θεϊκής εκδίκησης, δεν είχε  πει ακόμη την τελευταία λέξη της.